Hans Redert en Jack Kruf* | 2023
Op basis van een serie interviews met bestuurders en managers in het publieke domein, hebben wij de volgende ‘eenvoudige’ formule ontwikkeld om de kans op Resultaat van besturing te kunnen bepalen. De formule is ontwikkeld met het publieke domein van provincie, regio, stad, dorp, wijk, buurt of straat als vertrekpunt.
Er is bij de start, uiteraard, altijd een voorliggende Kwestie die opgelost dient te worden. Immers, anders valt er niets te besturen. De koppen in het dagelijkse nieuws, de verkiezingsprogramma’s en college-akkoorden maken duidelijk dat het eenvoudig is een concreet voorbeeld te kiezen. Het publieke domein van burger en samenleving is rijkelijk bedeeld met kwesties.
Er zijn in de formule, die met uiterste zorg is ontwikkeld, drie determinanten die zich in de vorm van een vermenigvuldiging voordoen en die bepalend zijn voor de uiteindelijke uitkomst:
- SK: Stimulerende Kaders. Essentieel, om het gehele publieke speelveld van organisaties en burgers uit te leggen wat de weg of opgave is die voorligt. Dit inzicht blijkt cruciaal om gericht en gecoördineerd te kunnen en willen acteren. Dit geldt uiteraard ook voor de acterende publieke organisaties (gemeente, provincie, waterschap en verbonden partijen) zelve. Leiderschap daarbij is waardegedreven, stimulerend, prikkelend en hoedend.
- OK: Organisatiekracht. Wat of waartoe besloten wordt kan alleen worden uitgevoerd of bereikt als deze kracht in politiek, bestuur en management aanwezig is. Het blijkt daarbij te gaan om een uitgebalanceerde set waarbij kennis, vaardigheden, stijlen en karakters bij elkaar komen en zijn afgestemd.
- IV: Investerend Vermogen ligt aan de basis. Dat lijkt voor zichzelf te spreken, maar de doorrekening van wat echt nodig is aan geld, tijd en capaciteit vraagt om gedegen kennis van zaken en uiterste zorgvuldigheid in het toepassen van de juiste juridische en financiële instrumenten.
- R: Resultaat is de uitkomst van het geheel aan inspanningen die erop zijn gericht is om de Kwestie op te lossen of tenminste acceptabel te kunnen veranderen.
Het bijzondere van de formule is dat ‘over de duim’ en op de ‘achterkant van de sigarendoos’ met enkele korte slagen de inschatting kan worden gemaakt of Resultaat erin zit. Met een gerichte en open navraag onder betrokkenen kan elke politicus, elke bestuurder, elke manager en elke medewerker de berekening maken, zo is gebleken.
De geïnterviewden wezen ons erop dat in de wiskundigheid van deze formule naar voren komt, dat indien één van de determinanten nul is, ook de uitkomst, het Resultaat, nul is. Met andere woorden, alle determinanten dienen tegelijkertijd ‘aan’ te staan.
In de evaluatie van de toepassing van de formule concluderen de uitvinders dat deze tot adequate en snelle diagnose kan leiden, en die openheid en dialoog stimuleert. De formule wordt ook ervaren als lastig, ongemakkelijk of confronterend. Het effect kan zijn dat de ‘planken voor de kop’ of de ‘groeven in de langspeelplaat’ niet weg te halen zijn, respectievelijk zich kunnen verdiepen. ‘Ontkenning’ van het voor de hand liggende is een verschijnsel dat zeer regelmatig voorkomt, zo blijkt uit toepassing en gebruik. In dat geval is de kans niet denkbeeldig dat R = nul kan zijn. Dit is overigens waartoe een bestuurder met lef toe kan besluiten. In geval van twijfel wordt geadviseerd het hieronder genoemde genootschap te consulteren.
* Hans Redert en Jack Kruf vormen het Genootschap ‘Heren van Oranje’. Het is gericht op de bevordering van Rentmeesterschap van het Publieke Domein.